ĐẶC ĐIỂM Ý TƯỞNG, HÀNH VI TỰ SÁT VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN HÀNH VI TỰ SÁT Ở BỆNH NHÂN RỐI LOẠN TÂM THẦN CÓ Ý TƯỞNG TỰ SÁT
DOI:
https://doi.org/10.59459/1859-1655/JMM.772Từ khóa:
Ý tưởng tự sát, hành vi tự sát, rối loạn tâm thần, yếu tố nguy cơTóm tắt
Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm ý tưởng, hành vi tự sát và tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến hành vi tự sát ở bệnh nhân rối loạn tâm thần có ý tưởng tự sát.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang 84 bệnh nhân rối loạn tâm thần có ý tưởng tự sát, điều trị tại Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103, từ tháng 4/2024 đến tháng 01/2025.
Kết quả: Ý tưởng tự sát diễn ra hàng ngày chiếm tỉ lệ cao nhất (40,5%). Hầu hết bệnh nhân có ý tưởng tự sát dai dẳng (42,9%) và có nói lên ý tưởng tự sát cho người thân và bạn bè xung quanh (90,9%). Hầu hết bệnh nhân có hành vi tự sát tại nhà (59,1%), dùng dao cắt cổ tay và uống thuốc quá liều (đều chiếm 27,3%). 88,2% bệnh nhân có tần suất xuất hiện ý tưởng tự sát hằng ngày thực hiện hành vi tự sát, 96,0% bệnh nhân có kế hoạch tự sát rõ ràng thực hiện hành vi tự sát. Độc thân và tình trạng tuân thủ điều trị kém làm gia tăng nguy cơ thực hiện hành vi tự sát với OR lần lượt là 3,58 và 58,17 (p < 0,05).
Kết luận: Tần suất xuất hiện hằng ngày, có thổ lộ ý tưởng tự sát với người xung quanh và thực hiện hành vi tự sát ở nhà chiếm tỉ lệ cao ở bệnh nhân rối loạn tâm thần có ý tưởng tự sát. Độc thân, tuân thủ điều trị kém làm gia tăng nguy cơ thực hiện hành vi tự sát.
Tài liệu tham khảo
1. WHO (2021), Suicide Worldwide in 2019: Global Health Estimates.
2. Tran Thi Thanh, H Tran T.N, Jiang G.X, Leenaars A, Wasserman D (2006), “Life time suicidal thoughts in an urban community in Hanoi, Vietnam”, BMC public health, 6, 76.
3. Fan Y, Fan A, Yang Z, Fan D (2025), “Global burden of mental disorders in 204 countries and territories, 1990-2021: results from the global burden of disease study 2021”, BMC psychiatry, 25 (1), 486.
4. Bộ Y tế (2023), Việt Nam có khoảng 14 triệu người rối loạn tâm thần, https://moh.gov.vn/tin-tong-hop/-/asset_publisher/k206Q9qkZOqn/
content/viet-nam-co-khoang-14-trieu-nguoi-roi-loan-tam-than?inheritRedirect=false.
5. Moitra M, Santomauro D, Degenhardt L, Collins P.Y, Whiteford H, Vos T, Ferrari A (2021), “Estimating the risk of suicide associated with mental disorders: A systematic review and meta-regression analysis”, Journal of psychiatric research, 137, 242-249.
6. Morisky D.E, Ang A, Krousel-Wood M, Ward H.J (2008), “Predictive validity of a medication adherence measure in an outpatient setting”, Journal of clinical hypertension (Greenwich, Conn.), 10 (5), 348-354.
7. Nguyễn VănTuấn, Hoàng Phương, Trần Nguyễn Ngọc, Phạm Thị Phương (2023), “Đặc điểm lâm sàng ý tưởng tự sát ở người bệnh rối loạn trầm cảm tái diễn điều trị nội trú”, Tạp chí Nghiên cứu Y học, 170 (9), 188-194.
8. Dương Thị Tố Uyên, Trần Nguyễn Ngọc, Nguyễn Văn Tuấn (2022), “Đặc điểm lâm sàng hành vi tự sát ở người bệnh nội trú từ 15 đến 24 tuổi”, Tạp chí Y học Việt Nam, 518 (2).
9. O'Rourke M.C, Jamil R.T, Siddiqui W Suicide Screening and Prevention. [Updated 2023 Mar 6], In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan.
10. Office of the Surgeon General (US), National Action Alliance for Suicide Prevention (US). (2012), “2012 National Strategy for Suicide Prevention: Goals and Objectives for Action: A Report of the U.S. Surgeon General and of the National Action Alliance for Suicide Prevention”, US Department of Health & Human Services (US).
11. Czyz E.K, Horwitz A.G, Arango A, King C.A (2019), “Short-term change and prediction of suicidal ideation among adolescents: a daily diary study following psychiatric hospitalization”, Journal of child psychology and psychiatry and allied disciplines, 60 (7), 732-741.
12. Nguyễn Thị Thu Sương, Nguyễn Tích Linh, Trần Trung Nghĩa và cộng sự (2024), “Ý tưởng tự sát và một số yếu tố liên quan trên BN rối loạn trầm cảm chủ yếu”, Tạp chí Nghiên cứu y học, 175 (2), 28-36.
13. Jawad I, Watson S, Haddad P.M, Talbot P.S, McAllister-Williams R.H (2018), “Medication nonadherence in bipolar disorder: a narrative review”, Therapeutic advances in psycho-pharmacology, 8 (12), 349-363.
