ĐÁNH GIÁ SỰ BIẾN ĐỔI NỒNG ĐỘ LACTATE MÁU ĐỘNG MẠCH Ở BỆNH NHÂN ĐA CHẤN THƯƠNG
DOI:
https://doi.org/10.59459/1859-1655/JMM.778Từ khóa:
Nồng độ lactate máu động mạch, đa chấn thươngTóm tắt
Mục tiêu: Phân tích mối liên quan giữa nồng độ lactate máu động mạch với mức độ nặng, nguy cơ tử vong và tỉ lệ sống sót trong điều trị hồi sức bệnh nhân đa chấn thương.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu thuần tập tiến cứu trên 108 bệnh nhân đa chấn thương, nhập viện điều trị hồi sức theo phác đồ chung tại Khoa Hồi sức Ngoại, Bệnh viện Quân y 103, từ tháng 4/2024 đến tháng 4/2025. Đánh giá sự biến đổi nồng độ lactate máu động mạch theo thang điểm ISS và thang điểm Retrascore; sự biến đổi nồng độ lactate máu động mạch ở nhóm sống và tử vong tại các thời điểm nghiên cứu.
Kết quả: Trung vị nồng độ Lactate máu động mạch (mmol/l) ở nhóm tử vong tại các thời điểm T0 (4,0), T1 (2,9), T2 (2,8), T3 (1,8), T4 (2,9) cao hơn tương ứng ở nhóm sống thời điểm T0 (3,3), T1 (1,8), T2 (1,4), T3 (1,25), T4 (1,7), khác biệt có ý nghĩa thống kê tại thời điểm T0, T1, T2 (p < 0,05).
Kết luận: Nồng độ Lactate máu động mạch nhóm tử vong luôn cao hơn nhóm sống tại tất cả các thời điểm, khác biệt có ý nghĩa tại các thời điểm vào viện, sau vào viện lần lượt 24, 48 giờ.
Tài liệu tham khảo
1. Bộ môn Ngoại dã chiến, Học viện Quân y (2019), Cấp cứu điều trị đa chấn thương, Giáo trình Ngoại khoa dã chiến, Nhà Xuất bản Quân đội nhân dân, 71.
2. Tôn Thanh Trà, Phạm Thị Ngọc Thảo (2021), “Các yếu tố tiên lượng tử vong ở bệnh nhân chấn thương điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy Phnom Penh”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, Tập 25 - Số 1.
3. Nguyễn Trường Giang (2007), Nghiên cứu giá trị của bảng điểm RTS, ISS, NISS trong phân loại, tiên lượng và điều trị bệnh nhân đa chấn thương, Học viện Quân y, 135.
4. H.C. Pape, R. Lefering, N. Butcher, et al. (2014), “The definition of polytrauma revisited: An international consensus process and proposal of the new 'Berlin definition”, J Trauma Acute Care Surg, 77 (5): 780-786.
5. Lê Đăng Mạnh (2021), Nghiên cứu biến đổi một số chỉ số đông máu và mối tương quan giữa yếu tố tiên lượng nặng ở bệnh nhân đa chấn thương, Học viện Quân y.
6. Ngô Đình Trung, Nguyễn Chí Tâm, Nguyễn Thái Cường, et al. (2024), “Giá trị tiên lượng tử vong của một số yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng trong đa chấn thương”, Tạp chí Y dược Lâm sàng 108, Tập 19 - Số 1.
7. Đỗ Ngọc Sơn, Phạm Quang Anh, Trần Hiếu Học (2017), “Nghiên cứu áp dụng các bảng điểm ISS và RTS trong đánh giá mức độ nặng bệnh nhân cấp cứu chấn thương tại Bệnh viện Bạch Mai”, Tạp chí Y dược Huế, Trường Đại học Y Dược Huế.
8. Kim Duy Tùng, Đào Xuân Thành, Hoàng Bùi Hải (2023), “Thang điểm ISS trong phân loại cấp cứu bệnh nhân chấn thương tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội”, Tạp chí Nghiên cứu y học, 170 (9): 125-136.
9. L. Servia, J.A. Llompart-Pou, M. Chico-Fernandez, et al. (2021), “Development of a new score for early mortality prediction in trauma ICU patients: RETRASCORE”, Crit Care, 25 (1): 420.
10. Lê Bảo Huy, Lê Công Thuyên, Hoàng Văn Quang và CS (2017), “Nhận xét đặc điểm bệnh nhân chấn thương nhập viện tại Bệnh viện Thống Nhất”, Tạp chí Y Dược học, Trường Đại học Y Dược Huế, 7(2): 116-121.
11. M. A. Régnier, M. Raux, Y. Le Manach, et al. (2012), “Prognostic significance of blood lactate and lactate clearance in trauma patients”, Anesthesiology, 117 (6): 1276-88.
12. M. Okello, P. Makobore, R. Wangoda, et al. (2014), “Serum lactate as a predictor of early outcomes among trauma patients in Uganda”, Int J Emerg Med, 7: 20.
13. U. Krishna, S.P. Joshi, M. Modh (2009), “An evaluation of serial blood lactate measurement as an early predictor of shock and its outcome in patients of trauma or sepsis”, Indian J Crit Care Med, 13 (2): 66-73.
14. Robert F. Lavery, David H. Livingston, Bartholomew J. Tortella, et al. (2000), “The utility of venous lactate to triage injured patients in the trauma center11No competing interests declared”, Journal of the American College of Surgeons, 190 (6): 656-664.
15. D. Jyoti, A. Kumar, T. Halim, et al. (2022), “The Association Between Serum Lactate Concentration, Base Deficit, and Mortality in Polytrauma Patients as a Prognostic Factor: An Observational Study”, Cureus, 14 (8): e28200.
16. F. A. Husain, M.J. Martin, P.S. Mullenix, et al. (2003), “Serum lactate and base deficit as predictors of mortality and morbidity”, Am J Surg, 185(5): 485-91.
